Apeldoorn landskampioen

Bijna ging het nog helemaal mis op de slotdag van het Meesterklasse-seizoen 2021/2022, maar uiteindelijk kwam alles goed en werd Schaakstad Apeldoorn met de geweldige ondersteuning van onze sponsors AMEVO en MuConsult voor het eerst ooit landskampioen. Het heftige seizoens­verloop is inmiddels beschreven in de wedstrijd­verslagen: na de zwaarbevochten 5-5 in de eerste ronde tegen directe concurrent En Passant, volgden maar liefst zeven opeenvolgende over­winningen en toen dus de bizarre ontknoping in de laatste ronde. Dit artikel gaat in op de achter­gronden, is een poging het lang gekoesterde kampioenschap te duiden en het zodoende in historisch perspectief te plaatsen.

Schaakstad Apeldoorn is ontstaan door het geleidelijk samengaan van de drie grote Apeldoornse schaakclubs. In 1999 begonnen ASG en SVA steeds meer samen te werken en in 2019 voegde zich ook De Schaakmaat definitief bij dit collectief. De afstanden binnen Apeldoorn zijn te overzien en met vereende krachten blijkt er meer mogelijk: een grotere en interessantere interne competitie, meer ondersteuning voor de jeugd­afdeling en beter op elkaar aansluitende externe teams die door jonge talenten systematisch doorlopen kunnen worden.

Een van de drijvende krachten achter talentontwikkeling in Apeldoorn is sinds begin jaren negentig Karel van Delft. Terwijl ikzelf de jeugdteams doorliep, begon mijn vader steeds meer lokale trainingen en toernooien te organiseren. In 1998 werd de Stichting Bevorderen Schaken Apeldoorn (SBSA) opgericht en de befaamde SBSA e‑mail­berichten waren essentieel in het ontstaan van een heuse lokale schaakcultuur. Niet alleen organiseren, maar vooral ook communiceren waar je mee bezig bent. Zichtbaarheid is een vereiste om het schaken te promoten, daarover later meer. Inmiddels is de stichting vervangen door Schaakacademie Apeldoorn en heten de e‑mail­berichten tegenwoordig nieuwsbrieven.

Het eerste team is in feite een product van deze lokale schaakcultuur. Maar liefst negen van de tien spelers die voor het seizoen 2021/2022 als basisteam werden opgegeven bij de competitie­leider, zijn in Apeldoorn geboren en/of getogen: GM Roeland Pruijssers, IM Thomas Beerdsen, IM Nico Zwirs, IM Stefan Kuipers, IM Merijn van Delft, IM Arthur van de Oudeweetering, FM Sjef Rijnaarts, FM Armen Hachijan en FM Tim Lammens. Dat maakt dit lands­kampioenschap wat mij betreft de kroon op het werk dat Karel 30 jaar geleden is begonnen. Er zijn diverse manieren om kampioen te worden, maar met eigen jeugd is natuurlijk de mooiste.

De tiende speler is overigens de uit Limburg afkomstige huidige Nederlands kampioen GM Max Warmerdam, die alweer zeven seizoenen voor Apeldoorn speelt. Hij kwam erbij als jonkie met een rating van in de 2200 en scoorde in zijn eerste seizoen meteen een IM-norm. Op zijn achttiende nam hij het team­leiderschap over en in zijn eerste seizoen als teamcaptain scoorde hij zijn eerste GM-norm. Een topspeler die niet te beroerd is om zijn handen uit de mouwen te steken voor het collectief. Inmiddels is zijn rating boven de 2600 en heeft Max zijn debuut gemaakt voor het Nederlands team. Dit seizoen werd hij topscorer van de Meesterklasse met 8 uit 9.

Daarmee komen we op een essentieel punt: is het mogelijk om een gesponsord eerste team te hebben binnen een amateurclub, zonder dat dat vroeg of laat tot problemen leidt? Diverse grote schaakclubs in Nederland worstelen met die vraag. Sommige clubs zien toch maar af van de stap, soms gaat het goed, soms niet. In Apeldoorn hebben we altijd de filosofie gehad dat de harde kern van het team uit Apeldoorners moet bestaan en dat maximaal de helft van het team van buitenaf komt. Dat was in de begin­jaren niet altijd even gemakkelijk, maar naarmate onze eigen spelers IM en zelfs GM begonnen te worden (Thomas en Nico zijn inmiddels ook aardig op weg), werd het allemaal gemakkelijker.

Cruciaal is wie je erbij haalt, wat de meerwaarde is van een speler voor het team en voor de club. Niet alleen schaaktechnisch, maar ook op menselijk vlak. Een bekende variant is de speler-trainer: een sterke speler die eveneens training geeft aan de rest van het team of op de club. Een aanverwante variant is de mentorfiguur: in Apeldoorn was dat jarenlang Artur Jussupow, inmiddels is dat Erwin l’Ami. Ook de inzet van Anish Giri en Rustam Kasimdzhanov valt in dat licht te bezien: prominente zwaar­gewichten waar de rest van het team zich aan op kan trekken. Beiden hebben voor en na de wedstrijd de nodige adviezen gegeven.

Erwin staat natuurlijk bekend als een buitengewoon beleefd en aimabel persoon, maar ik zal niet snel vergeten dat hij me in de beslissende fase van de laatste wedstrijd tegen Sas van Gent letterlijk bij mijn nekvel greep en me toebeet: Je snapt wel dat het nu moet gaan gebeuren, hè? Vervolgens wikkelden we allebei af naar het klassieke eindspel goed paard tegen slechte loper en wisten ook allebei te winnen. Een dierbare herinnering.

Een steunpilaar van ons team was jarenlang Alexander Kabatianski. De man oogt stoïcijns en kan afstandelijk overkomen, maar zit vol vuur en al die emotie blijkt eigenlijk pas achteraf als ie over zijn partij vertelt. En het blijkt ook uit zijn altijd volstrekt onleesbare notatie­formulier. Alexander heeft een zeer klassieke positionele stijl, waar menig jonge Apeldoornse team­genoot veel van heeft geleerd.

Ook altijd inspirerend is de inzet van Alexandr Fier, de meervoudig Braziliaans kampioen die er een spectaculaire stijl op nahoudt. Hij logeert regelmatig in ons Schaakhuis in Amsterdam als ie op doorreis is en als zijn drukke speelschema het toelaat, speelt hij een competitie­wedstrijdje mee. De andere bevriende grootmeesters die dit seizoen hun steentje hebben bijgedragen zijn Arik Braun uit Berlijn en de Deen Mads Andersen. Zowel Alexandr als Mads slaagden erin om dit seizoen de schoonheids­prijs te winnen.

Kortom, je kunt ambitieus zijn, maar nog steeds een vriendenteam. Daar horen ook Stefan Colijn en Tom Meurs bij, die verdienstelijk wisten in te vallen, terwijl de druk er flink op stond. Ook cruciaal is de ondersteuning vanuit de club, waarbij Ed van der Meulen en Marco Beerdsen een soort technisch hart vormen. Doorslaggevend was dat onze jarenlange sponsor MuConsult voor het seizoen aangaf de sponsoring te verlengen en bovendien de ruimte bood voor een nieuwe hoofd­sponsor: AMEVO. Een unieke samenwerking van alle betrokken partijen met een uniek resultaat.

Wat brengt de toekomst? We wilden dit seizoen met Apeldoorn per se een keer kampioen worden, maar het is niet onze ambitie om de Meesterklasse de komende jaren te domineren. Wel willen we natuurlijk een prominente rol blijven spelen op het hoogste niveau, de sportieve strijd met onder andere LSG waarderen we zeer. Wat betreft de zicht­baarheid waar ik eerder aan refereerde: het lijkt ons cruciaal dat de Meesterklasse zo snel mogelijk in zijn geheel live wordt uitgezonden. Een gezamenlijke inspanning van de Meesterklasse-teams, KNSB en DGT zou dit op korte termijn mogelijk moeten kunnen maken.